Mẹ thân mến, con ốm là nỗi lo thường trực của mọi người mẹ. Đặc biệt khi con phải dùng kháng sinh, chắc hẳn mẹ sẽ lo lắng không biết liệu thuốc có gây ảnh hưởng gì đến sức khỏe của bé không? Làm thế nào để phòng tránh tình trạng kháng thuốc một cách hiệu quả?
Hiểu được những trăn trở đó, Bio4STOP sẽ chia sẻ với mẹ những kiến thức quan trọng về thuốc kháng sinh, cách nhận biết dấu hiệu kháng thuốc và đặc biệt là 5 biện pháp phòng ngừa thiết thực để bảo vệ sức khỏe lâu dài cho con yêu. Bài viết này sẽ giúp mẹ tự tin hơn trong việc chăm sóc con, đảm bảo việc sử dụng kháng sinh an toàn và hiệu quả.
1. Hiểu về thuốc kháng sinh và khi nào cần dùng
Thuốc kháng sinh được tạo ra từ vi sinh vật với khả năng tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh. Khi sử dụng đúng theo chỉ định của bác sĩ, thuốc sẽ phát huy hiệu quả tối ưu. Tuy nhiên, việc dùng không đúng cách có thể gây nhiều tác hại cho bé, đặc biệt khi hệ tiêu hóa còn non nớt.
Các chuyên gia khuyến cáo chỉ nên cho bé dùng kháng sinh khi mắc các bệnh do vi khuẩn như: viêm amidan, viêm phế quản, viêm phổi, viêm xoang, viêm tai giữa, viêm đường tiết niệu và nhiễm trùng da.
Tuân thủ chỉ định của bác sĩ là điều quan trọng nhất. Đối với các bệnh do virus như cảm cúm thông thường, mẹ không nên cho bé dùng kháng sinh vì thuốc không có tác dụng và có thể gây hại (trừ trường hợp bé bị bội nhiễm vi khuẩn).
Kháng sinh được chia thành 3 nhóm chính:
- Kháng sinh tiêu diệt vi khuẩn (như cephalosporin và penicillin): Tấn công trực tiếp thành tế bào vi khuẩn, khiến chúng mất khả năng gây bệnh
- Kháng sinh ức chế vi khuẩn (như erythromycin, tetracycline): Ngăn vi khuẩn hấp thu dinh dưỡng và sinh sản, giúp hệ miễn dịch tiêu diệt chúng
- Kháng sinh phổ rộng: Có khả năng tiêu diệt nhiều loại vi khuẩn khác nhau
Việc chọn loại kháng sinh phù hợp luôn cần có chỉ định của bác sĩ. Thông thường, bác sĩ sẽ yêu cầu làm phác đồ kháng sinh để xác định chính xác loại kháng sinh hiệu quả nhất cho từng trường hợp.
2. Khi nào bé bị kháng kháng sinh?
Kháng kháng sinh xảy ra khi vi khuẩn trở nên “quen” với thuốc, khiến thuốc không còn hiệu quả nữa. Đây là hiện tượng tự nhiên, nhưng đang ngày càng phổ biến do cha mẹ thường dùng kháng sinh không đúng cách.
Theo thống kê, Việt Nam là một trong những nước có tỷ lệ sử dụng kháng sinh cao nhất thế giới. Nhiều mẹ thường mua kháng sinh không cần đơn thuốc và cho bé dùng ngay khi bé bị ho, sốt, sổ mũi hay viêm họng. Thói quen này có thể khiến bé bị kháng thuốc.
Ngoài ra, việc kháng kháng sinh còn xảy ra khi mẹ cho bé dùng thuốc không đủ liều hoặc ngưng thuốc giữa chừng. Điều này có thể khiến vi khuẩn “học” cách chống lại thuốc. Đồng thời, việc dùng kháng sinh kéo dài có thể ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa của bé, gây rối loạn tiêu hóa.
Mẹ có thể nhận biết bé bị kháng kháng sinh khi thuốc không còn hiệu quả như trước, bệnh khó khỏi dù chỉ là những bệnh đơn giản. Khi bệnh tái phát, bé thường phải dùng kháng sinh mạnh hơn và có nhiều tác dụng phụ hơn. Điều đáng lo ngại là khi bé mắc các bệnh nguy hiểm như viêm màng não hay viêm phổi, tình trạng kháng thuốc có thể gây ra những biến chứng rất nguy hiểm.
3. Hướng dẫn phòng ngừa kháng kháng sinh
Bio4STOP xin chia sẻ 5 cách đơn giản mà hiệu quả để giúp bé không bị kháng kháng sinh:
3.1 Cân nhắc kỹ lưỡng việc sử dụng kháng sinh
Mẹ nên thật cẩn thận khi quyết định cho bé dùng kháng sinh, kể cả khi bé đã từng dùng trước đây. Nhiều bệnh thông thường như cảm cúm, cảm lạnh, sốt siêu vi hay viêm đường hô hấp trên không cần điều trị bằng kháng sinh.
Với những trường hợp viêm phế quản, viêm tai – mũi – họng nhẹ, khi bé vẫn sinh hoạt bình thường và không khó thở, mẹ đừng vội cho bé dùng kháng sinh. Thay vào đó, mẹ có thể chăm sóc bé bằng các biện pháp tự nhiên như chườm mát hạ sốt, dùng các phương pháp làm loãng đờm và giảm ho từ thảo dược, cho bé uống nhiều nước và ăn thức ăn lỏng bổ dưỡng. Bé sẽ tự khỏi sau 7-10 ngày đối với các bệnh do virus gây ra.
3.2 Tuân thủ chỉ định của bác sĩ
Mẹ đừng bao giờ tự ý cho bé dùng kháng sinh liều cao hoặc kháng sinh mạnh. Khi đưa bé đi khám, mẹ cũng không nên chủ động yêu cầu bác sĩ kê kháng sinh khi không cần thiết hoặc tự ý mua thuốc. Việc lạm dụng kháng sinh có thể khiến bé bị kháng thuốc và gặp nhiều vấn đề nghiêm trọng như suy giảm miễn dịch, rối loạn hệ vi sinh đường ruột.
3.3 Tạo thói quen phòng bệnh cho bé
Mẹ hãy kiên nhẫn dạy bé những thói quen vệ sinh đơn giản như rửa tay trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh và khi về nhà để phòng tránh các bệnh truyền nhiễm. Đặc biệt quan trọng là việc đảm bảo tiêm chủng đầy đủ để bảo vệ bé khỏi nhiều bệnh nguy hiểm.
3.4 Nâng cao sức đề kháng cho bé
Hệ miễn dịch khỏe mạnh sẽ giúp bé phòng bệnh tốt hơn. Mẹ hãy cho bé ăn uống đủ chất, ngủ đủ giấc, và vận động phù hợp (ít nhất 30 phút mỗi ngày) trong môi trường thoáng mát. Khi thời tiết thay đổi hoặc sau khi bé ốm, mẹ có thể bổ sung thêm các vi chất như kẽm, vitamin C, vitamin E, men vi sinh phù hợp để tăng sức đề kháng cho bé.
Các chuyên gia dinh dưỡng khuyên mẹ nên kiên trì trong việc bổ sung dinh dưỡng cho bé, dù là qua thức ăn hay thực phẩm chức năng. Khi chọn thực phẩm chức năng, mẹ nên ưu tiên các sản phẩm tự nhiên, dễ hấp thu và tránh dùng nhiều loại cùng lúc. Kẽm sinh học và men vi sinh đóng vai trò rất quan trọng với sự phát triển của bé, nên mẹ hãy tìm hiểu kỹ về cách bổ sung hai dưỡng chất này một cách hiệu quả nhất.
3.5 Dùng kháng sinh đúng cách khi thật sự cần thiết
Khi bé cần điều trị bằng kháng sinh, mẹ nhớ tuân thủ đúng loại thuốc, liều lượng và thời gian điều trị theo chỉ định của bác sĩ. Vì bé không phải là người lớn thu nhỏ, nên mẹ đừng bao giờ tự ý thay đổi liều lượng. Việc đổi thuốc hoặc ngưng thuốc sớm có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến hiệu quả điều trị của bé.
Để phòng ngừa kháng kháng sinh, điều quan trọng nhất là mẹ phải tuân thủ chỉ định của bác sĩ. Khi bé có dấu hiệu bệnh, việc đầu tiên mẹ nên làm là vệ sinh mũi họng cho bé bằng nước muối sinh lý và tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi cho bé dùng bất kỳ loại thuốc nào. Nếu bé không đỡ, mẹ hãy đưa bé đến gặp bác sĩ để được khám và có phương pháp điều trị phù hợp nhất.
4 Bệnh Thường Gặp Ở Trẻ Không Cần Dùng Kháng Sinh
4.1 Cảm cúm
Cảm cúm là bệnh do virus gây ra và lây qua đường hô hấp. Bé có thể bị lây bệnh khi hít phải không khí có chứa virus. Tùy theo từng loại virus, bệnh có thể nhẹ hoặc nặng và đôi khi gây ra biến chứng.
Vì nguyên nhân gây bệnh là virus, nên việc dùng kháng sinh sẽ không giúp bé khỏi bệnh nhanh hơn. Thay vào đó, việc cho bé dùng kháng sinh khi bị sốt do cảm cúm có thể gây ra những tác dụng phụ không mong muốn và làm suy yếu hệ miễn dịch của bé.
4.2 Tay chân miệng
Bệnh tay chân miệng thường gặp ở các bé dưới 5 tuổi và dễ lây lan, đặc biệt vào các tháng 3-5 và 8-9 hàng năm. Mẹ cần phát hiện sớm và đưa bé đi khám kịp thời để tránh biến chứng.
Điều quan trọng mẹ cần nhớ là không nên tự ý cho bé dùng kháng sinh khi mắc bệnh tay chân miệng. Nếu bé không có dấu hiệu bội nhiễm hay loét miệng, việc dùng kháng sinh không những không cần thiết mà còn có thể làm yếu hệ miễn dịch của bé.
4.3 Viêm mũi dị ứng
Viêm mũi dị ứng ở trẻ thường do 3 nguyên nhân chính: nhiễm khuẩn, virus và nấm. Trong những trường hợp do virus hoặc nấm, bác sĩ sẽ chỉ định các loại thuốc đặc trị phù hợp, không phải kháng sinh. Mẹ đừng lo lắng khi bác sĩ không kê kháng sinh cho bé, vì dùng kháng sinh không cần thiết có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của con. Chỉ trong một số trường hợp đặc biệt, bác sĩ mới chỉ định kháng sinh để phòng ngừa bội nhiễm. Vì vậy, mẹ hãy tin tưởng và tuân thủ đúng hướng dẫn của bác sĩ nhé.
4.4 Tiêu chảy cấp
Mẹ có biết không, Rotavirus là nguyên nhân chính gây tiêu chảy cấp ở trẻ nhỏ. Tại Việt Nam, có đến 55% các bé phải nhập viện vì tiêu chảy cấp do virus này gây ra.
Rotavirus rất dễ lây lan qua đường tiêu hóa, đặc biệt ở các bé dưới 1 tuổi vì các bé hay đưa tay và đồ vật vào miệng. Virus này có thể tồn tại trong phân của người bệnh và lây qua tiếp xúc trực tiếp.
Bệnh thường kéo dài 5-7 ngày, với thời gian ủ bệnh 2-3 ngày. Mặc dù bệnh có thể tiến triển nhanh và gây mất nước nghiêm trọng, nhưng mẹ đừng vội cho con dùng kháng sinh, vì kháng sinh không có tác dụng với virus. Thay vào đó, khi thấy con có triệu chứng, mẹ hãy đưa bé đến cơ sở y tế ngay để được thăm khám và điều trị phù hợp.
Bio4STOP xin nhắn nhủ các mẹ: Khi thấy con có dấu hiệu bệnh nặng, đừng tự ý cho con uống thuốc mà hãy đưa bé đến bác sĩ chuyên khoa ngay nhé. Mẹ nhớ là kháng sinh chỉ điều trị được các bệnh do vi khuẩn, không có tác dụng với các bệnh do virus gây ra.
5 Tác Hại Nguy Hiểm Khi Lạm Dụng Kháng Sinh Ở Trẻ Mà Mẹ Cần Biết
5.1 Rối Loạn Hệ Vi Sinh Đường Ruột và Suy Dinh Dưỡng
Kháng sinh có tác dụng tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh. Tuy nhiên, việc sử dụng kháng sinh phổ rộng hoặc liều cao kéo dài không chỉ tiêu diệt vi khuẩn có hại mà còn ảnh hưởng đến hệ vi sinh có lợi trong đường ruột của bé, khiến hệ vi sinh đường ruột của bé bị mất cân bằng nghiêm trọng.
Do hệ vi sinh đường ruột của bé còn non nớt, khi bị rối loạn, bé dễ bị tiêu chảy, táo bón, buồn nôn và phát ban. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng hấp thu dinh dưỡng, khiến bé mệt mỏi, biếng ăn, chậm tăng cân và có thể dẫn đến suy dinh dưỡng.
5.2 Dễ Mắc Bệnh Tự Miễn và Dị Ứng
Hệ miễn dịch của bé và hệ vi sinh đường ruột có mối liên hệ rất chặt chẽ với nhau. Khi hệ vi sinh bị rối loạn do lạm dụng kháng sinh, bé có nguy cơ cao mắc các bệnh như hen suyễn, viêm mũi dị ứng, eczema và các bệnh tự miễn khác.
5.3 Tổn Thương Thận
Mẹ cần đặc biệt lưu ý, một số loại kháng sinh có thể gây tổn thương thận ở trẻ, nhất là các bé có cơ địa mẫn cảm. Nghiêm trọng hơn, việc sử dụng kháng sinh không đúng cách có thể gây ra các phản ứng dị ứng nghiêm trọng, thậm chí dẫn đến sốc phản vệ.
5.4 Kháng Thuốc – Mối Lo Ngại Lớn
Do khí hậu nhiệt đới ở nước ta, bé thường hay mắc các bệnh về đường hô hấp. Tuy nhiên, phần lớn các bệnh này đều do virus gây ra và không cần dùng kháng sinh.
Nhiều mẹ vì quá lo lắng mà tự ý mua kháng sinh cho con uống. Đây chính là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng kháng kháng sinh ở trẻ em, làm giảm hiệu quả điều trị của thuốc.
Tại Việt Nam, đã có nhiều trường hợp trẻ nhiễm vi khuẩn kháng thuốc, trong đó có cả những ca nhiễm E.Coli rất nguy hiểm. Những ca bệnh này thường rất khó điều trị và có thể ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe của bé.
5.5 Suy Giảm Hệ Miễn Dịch
Việc thường xuyên cho bé dùng kháng sinh có thể làm suy yếu hệ miễn dịch tự nhiên của bé. Khi lạm dụng kháng sinh, cơ thể bé không có cơ hội tự tạo sức đề kháng, khiến bé dễ bị ốm vặt hơn.
Khi bé được điều trị đúng cách, cơ thể sẽ tự tạo ra các kháng thể, giúp tăng cường sức đề kháng tự nhiên và bảo vệ bé khỏi các đợt bệnh sau.
5 Nguyên Tắc Vàng Sử Dụng Kháng Sinh An Toàn Cho Trẻ – Mẹ Cần Biết
Để bảo vệ sức khỏe lâu dài cho con yêu, mẹ cần tuân thủ nghiêm ngặt các nguyên tắc quan trọng sau đây:
Tuyệt đối không tự ý cho con dùng kháng sinh
Mẹ tuyệt đối không được tự ý cho bé sử dụng kháng sinh khi con có các triệu chứng bệnh thông thường như cảm, ho, sốt nhẹ hay viêm họng. Phần lớn các bệnh này đều do virus gây ra và không cần điều trị bằng kháng sinh. Thay vào đó, mẹ hãy áp dụng các phương pháp điều trị tự nhiên an toàn như:
- Chườm mát khi bé sốt
- Cho bé dùng các loại thuốc ho thảo dược
- Đảm bảo bé uống đủ nước
- Duy trì chế độ dinh dưỡng cân bằng, đầy đủ
- Cho bé nghỉ ngơi nhiều
Tuân thủ chặt chẽ chỉ định của bác sĩ
Khi bác sĩ kê đơn kháng sinh cho bé, mẹ cần tuân thủ một cách nghiêm ngặt về:
- Loại thuốc kháng sinh được chỉ định
- Liều lượng cụ thể cho từng lần dùng
- Thời gian sử dụng
- Khoảng cách giữa các lần dùng thuốc Mẹ tuyệt đối không được tự ý thay đổi sang loại kháng sinh khác, dù là cùng nhóm thuốc, vì có thể gây ra những tác dụng phụ không mong muốn cho bé.
Đảm bảo liều lượng chính xác theo chỉ định
Liều lượng kháng sinh cho bé luôn được bác sĩ tính toán hết sức cẩn thận dựa trên nhiều yếu tố quan trọng:
- Cân nặng hiện tại của bé – yếu tố quan trọng nhất quyết định liều lượng
- Mức độ nghiêm trọng của bệnh – càng nặng càng cần điều chỉnh liều phù hợp
- Khả năng đáp ứng với thuốc của cơ thể bé – dựa trên tiền sử dùng thuốc
Hoàn thành đầy đủ liệu trình điều trị
Mẹ đặc biệt lưu ý: Không được tự ý dừng thuốc giữa chừng khi thấy bé đã đỡ bệnh. Điều này rất nguy hiểm vì có thể khiến vi khuẩn chưa bị tiêu diệt hoàn toàn, dẫn đến nguy cơ kháng thuốc cao. Thông thường, một liệu trình kháng sinh sẽ kéo dài từ 5-7 ngày, tùy thuộc vào loại thuốc và chỉ định cụ thể của bác sĩ.
Theo dõi sát sao phản ứng của bé
Trong 48 giờ đầu tiên khi bé dùng kháng sinh, mẹ cần theo dõi thật kỹ các dấu hiệu dị ứng như: phát ban, ngứa, khó thở, sưng mặt hoặc môi. Nếu phát hiện bất kỳ biểu hiện bất thường nào, mẹ cần ngừng thuốc ngay và liên hệ với bác sĩ để được xử trí kịp thời.
Bio4STOP khuyến cáo: Việc tuân thủ đúng và đầy đủ 5 nguyên tắc vàng trên sẽ giúp bảo vệ sức khỏe lâu dài cho bé yêu, tránh được tình trạng kháng thuốc nguy hiểm và các biến chứng không mong muốn. Mẹ hãy luôn ghi nhớ: Kháng sinh là “con dao hai lưỡi”, chỉ mang lại hiệu quả khi được sử dụng đúng cách và đúng chỉ định.
Việc sử dụng kháng sinh đúng cách và phòng ngừa tình trạng kháng thuốc đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với sức khỏe của trẻ. Các mẹ hãy ghi nhớ 5 nguyên tắc vàng đã được chia sẻ và chú ý chăm sóc hệ tiêu hóa để tăng cường sức đề kháng cho bé. Bio4STOP hy vọng những kiến thức và biện pháp phòng ngừa này sẽ giúp các mẹ tự tin hơn trong việc chăm sóc và bảo vệ sức khỏe của con yêu. Mọi thông tin về sản phẩm và tư vấn, xin liên hệ qua số hotline 094.399.6568. Hãy để chúng tôi đồng hành cùng mẹ trong hành trình chăm sóc sức khỏe cho thiên thần nhỏ!
